Borsa İstanbul'daki düşüşün sırrı ne?

Koç ve ortakları 14 milyar dolar zararda, BİST'i de sürükleyen kaybın sırrı ne?Koç Grubu'nun son dönemde Borsa İstanbul'da ortalamanın üstündeki kaybı ne anlama geliyor? Yatırımcılar ne kadar kayıpta, bilinmeyen hikaye ne?

BORSATEK.COM / ARAŞTIRMA - Türkiye'nin en büyük sanayi grubu olan Koç Grubu'nun son dönemde üstünde kara bulutlar dolaşıyor.  Grubun Borsa İstanbul'da işlem gören hisseleri son üç aydır adeta bir düğmeye basılmışçasına değer yitiriyor. Son üç ayda grubun şirketlerinin piyasa değerindeki kaybı 464 milyar TL'yi (yaklaşık 14 milyar dolar) geçti. Ancak işin ilginç tarafı kaybın boyutu değil. Aynı dönemde borsada yaşanan ortalama kaybın çok üstündeki kayıp oranının neden kaynaklandığı da anlaşılamıyor. Türkiye ekonomisinde ihracattan istihdama önemli payı olan Koç Grubu'nun hisseleri Borsa İstanbul'da işlem gören 10 şirketi bulunuyor. Türkiye ekonomisinde olduğu gibi, grubun Borsa İstanbul'da da ağırlığı büyük. Nisan ayında ana endeksi 10 bin puanı geçtikten sonra bugünlerde yeniden bu seviyenin altına düşen Borsa İstanbul'da 542 şirketin hissesi işlem görüyor. Borsada 9 Ağustos kapanış fiyatları ile hisseleri işlem gören Koç Grubu hisseleri hariç 532 şirketin piyasa değeri 11.13 trilyon TL. Koç Grubu'na ait 10 hissenin piyasa değeri ise 1.72 trilyon TL. Yani borsadaki şirketlerin yüzde 2'sinden daha azı, ancak toplam piyasa değerinin yüzde 14'ü Koç Grubu şirketlerine ait Koç Grubu hisselerinin toplam içindeki payından belki de daha önemlisi, hisselerinin endeksteki ağırlığı. İkisi hariç (Marmaris Altınyunus - MAALT ve Aygaz - AYGAZ) 8 hisse BIST 100 endeksinin hesaplanmasında kullanıyor. 

Dolayısıyla BIST 100'ün hesaplanmasında Yüzde 17,87 payı olan bu hisselerin fiyatlarındaki düşüşler endeksi de aşağı çekiyor. Borsadaki ortalamanın 4 katı kayıp Koç Grubu hisselerindeki bu kayıp ile ilgili, çoğunun altı zayıf çok sayıda söylenti var. Söylentiler hakkında bazı açıklamalar da yapıldı. Ancak, ortada açık bir durum var ve doğal olarak milyonlarca yatırımcı hisse senedi fiyatlarındaki bu düşüşün nedenini arıyor. Endeks hesaplamalarında payı yüksek olan holding hisselerinin kayıp, ortalama kayıp ile karşılaştırıldığında görüntü daha net ortaya çıkıyor. Mayıs ayının son haftasında başlayan ve 9 şirket ile birlikte holding hisselerinin toplam piyasa değeri 1 trilyon 718 milyar TL'den yüzde 37'lik devasa bir kayıpla 1 trilyon 254 milyar TL'ye gerilerken BIST 100 hisselerinin ortalama kaybı yüzde 8.07'de, BIST 30 hisselerinin ortalama değer kaybı ise yüzde 10 seviyesinde kaldı. borsatek.com'un yaptığı hesaplamaya göre, BIST 100 endeksinde Mayıs ayının son haftasından sonraki kayıp yüzde 10 iken, Koç Grubu hisseleri olmasaydı veya bu kadar değer yitirmeseydi sadece yüzde 4,5 seviyesinde kalacaktı. Peki BIST'i de peşinden sürükleyen bu kaybın arkasında yatan faktörler ne? Koç hisselerinde ne oluyor, BIST 100 neden geriliyor?Koç Holding şirketleri Türkiye ekonomisinin olduğu gibi, Borsa İstanbul'un da önemli gruplarından birisi. Rakamlar bunu açıkça gösteriyor. Ancak son dönemde grup şirketlerinin piyasa değerlerinde yaşanan kaybın, ortalamadan çok fazla olmasının neden kaynaklandığı çokça tartışılıyor. Şehir efsanesi, dedikodusu tarzı sosyal medyada çokça dile dile getirilenler hariç, uzmanlar iki önemli neden üstünde duruyor. Bunlar şöyle:1) Bilançolar beklentileri karşılayamadıKoç grubu şirketlerinin özellikle 2024 ikinci çeyrek performansı piyasa beklentilerinin altında kaldı. Bu durum doğal olarak hisse senedi fiyatlarına, piyasanın zayıflamış olmasın da etkisiyle katlanarak etki etti. 2) Daha önce fiyatı yükselten beklentiler gerçekleşmediKoç grubu şirketlerinin bazıları hakkında 2023'ün ortalarından itibaren ortaya çıkan bazı satiş beklentieri gerçekleşmedi. Holding bunlardan birisi (Yapı Kredi Bankası - YKBNK) hakkında medyada da çıkan haberlerden sonra açıklama yaptı. Ancak bu satış daha sonra rafa kalktı. Aynı dönemde grubun diğer bazı şirketleri hakkında da aynı şeyler söylendi ve bunlar 2024'e girmeden önce hisse fiyatlarını Borsa İstanbul'daki ortalamanın üstünde yükseltti. O dönem satış-ortaklık beklentisi yüksek olan grup şirketlerinden biri de Tüpraş'tı. Aramco'nun iştiraki Sabic'in Tüpraş ile birlikte Aygaz ve hatta halka açık olmayan Opet'e talip olduğu, ön görüşmelerin yapıldığı söylentieri de hisse fiyatlarına olumlu yansıdı. Grup, bu iddialar hakkında açıklama yapmayı gerekli bulmadı. Ancak tıpkı Yapı Kredi Bankası'nda olduğu gibi bundan da herhangi bir sonuç çıkmadı. Sonuçlanmayan beklentiler doğal olarak fiyatlar üzerinde bu defa negatif baskı yarattı.3) Koç Grubu'nun gelecek planları ve şeffaflık Grup ile ilgili, ortaklık/satış görüşmelerinin de katkı verdiği beklenti, faaliyet alanlarında orta-uzun vadeli bir sadeleştirilmeye gidildiğiydi. Açıkça ifade edilmese de örneğin gıda, perakende gibi sektörlerden çıkan grubun, enerji, otomotiv, dayanıklı tüketim malları ve son olarak yazılım sektörüne odaklanmak istediği sıkça dile getiriliyor. Özellikle, yazılım sektörüne büyük yatırım yapacağı ileri sürülen grubun bu konuda şimdiye kadar net bir açıklaması olmadı. borsatek.com'un da izlediği halka açık şirketlerinden birisinin genel kurulunda, yöneticiler yatırımcılardan gelen bu yöndeki sorulara açıkça "hayır" da "evet" de demedi. Uzmanlar piyasanın bu konuda bir şeffaflık beklentisi içine girmiş olabileceğini, yeterli bilgi olmamasının da hisselere dönük bir baskı yaratmış olabilecğinin altını çiziyor.Kaynak: Koç ve ortakları 14 milyar dolar zararda, BİST'i de sürükleyen kaybın sırrı ne?